องค์ประกอบการจัดการความรู้

 ดร.ทิพวรรณ หล่อสุวรรณรัตน์ (2549:101).ได้รวบรวมองค์ประกอบสำคัญในการสนับสนุนการจัดการความรู้ ดังนี้ คือ

1. กลยุทธ์

   - กลยุทธ์องค์การที่เชื่อมโยงกับวิสัยทัศน์

   - กลยุทธ์การจัดการความรู้ที่เหมาะสม

   - ตัวแบบการจัดการความรู้

2. คน

   - การจัดการทรัพยากรมนุษย์ให้สอดคล้องกับการจัดการความรู้

   - การพัฒนาบุคคลากรด้านความรู้

   - บทบาท ผู้บริหารและบุคคลอื่น

3. วัฒนธรรม

   - สร้างสรรค์ค่านิยมหลักในการสร้างแลกเปลี่ยนและแบ่งปันความรู้

4. เทคโนโลยีสารสนเทศ

   - สนับสนุนกระบวนการต่างๆของการจัดการความรู้

5. การประเมินผล

   - กำหนดรูปแบบในการประเมินผล

   - กำหนดผู้รับผิดชอบ

   - การนำผลการประเมินมาปรับปรุง

6. โครงสร้างองค์การ

   - โครงสร้างที่เอื้ออำนวยต่อการสร้าง ประมวล แลกเปลี่ยนและเผยแพร่ความรู้

ศรัญญาภรณ์ โชลิตกุล กล่าวว่า  ในการจัดการความรู้โดยทั่วไปมีองค์ประกอบที่สำคัญ 3 ส่วนคือ คน เทคโนโลยีสารสนเทศ กระบวนการจัดการความรู้

1. คน ในการจัดการความรู้ คนเป็นองค์ประกอบที่สำคัญที่สุด เนื่องจากคนเกี่ยวข้องกับการจัดการความรู้ส่วนบุคคล คือ ผู้ซึ่งต้องการจัดการความรู้เพื่อการใช้ประโยชน์กับตัวเอง จึงสามารถจัดการทุกอย่างทุกขึ้นตอนได้เองเป็นส่วนใหญ่ อาจจะมีบ้างที่ต้องเกี่ยวข้องกับคนอื่น บุคคลที่มีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนโครงการจัดการความรู้ขององค์กรอย่างมากคือ ผู้บริหารสูงสุด โดยปกติจะอยู่ในตำแหน่งที่ปรึกษาโครงการจัดการความรู้

2. เทคโนโลยีสารสนเทศ เรื่องราวที่แสดงถึงการจัดการความรู้ขององค์กรผ่านระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ แม้ว่ากระบวนการจัดการความรู้เป็นกระบวนการที่ไม่ใช้เทคโนโลยี แต่เทคโนโลยีก็เป็นที่ถูกคาดหมายว่าเป็นเครื่องมือสำคัญอย่างหนึ่งที่จะช่วยให้การจัดการความรู้ประสพความสำเร็จ องค์กรส่วนใหญ่จึงมีการจัดสรรงบประมาณในการนำเทคโนโลยีที่เหมาะสม มาเป็นเครื่องมือช่วยในการจัดการความรู้

3. กระบวนการจัดการความรู้ เป็นกระบวนการที่จะช่วยให้เกิดพัฒนาของความรู้ หรือการจัดการ ความรู้ที่จะเกิดขึ้นภายในองค์กร

เยาวลักษณ์ สงวนพานิช  ได้กล่าวไว้ว่า องค์ประกอบที่สำคัญในการจัดการความรู้ผู้นำและกลยุทธ์ วัฒนธรรมองค์กร โครงสร้างพื้นฐานและทีม เทคโนโลยีและการสื่อสาร การวัดและประเมินผล ดังนี้

1. หรือผู้บริหาร มีความสำคัญต่อการดำเนินการจัดการความรู้ เพราะเป็นผู้กำหนดนโยบาย กลยุทธ์ เป้าหมาย และเป็นผู้สนับสนุนให้เกิดการจัดการความรู้ ผู้บริหารต้องมุ่งมั่นที่จะบรรลุผลลัพธ์ของการจัดการความรู้ ผู้นำทีมการจัดการความรู้จะต้องให้การยอมรับสมาชิกทีมทุกคน เพื่อให้สมาชิกทีมมีความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของทีม มีการกระตุ้นให้บุคลากรในองค์การ แลกเปลี่ยนความคิดเห็น และแสดงความรู้ความสามารถอย่างเต็มที่ ผู้นำต้องสร้างแรงจูงใจเพื่อให้สมาชิกเต็มใจเข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรมการจัดการความรู้

2. ส่วนกลยุทธ์ เป็นการเลือกใช้วิธีในการดำเนินงานการจัดการความรู้ ซึ่งขึ้นกับบริบทและปัจจัยแวดล้อมขององค์การนั้น แผนกลยุทธ์ในการจัดการความรู้ ควรเลือกทำในเรื่องที่สามารถบูรณาการเข้ากับงานประจำได้

3. เป็นองค์ประกอบหนึ่งที่ส่งผลให้การจัดการความรู้ประสบความสำเร็จโดยเฉพาะวัฒนธรรมของการแลกเปลี่ยนและแบ่งปันความรู้ระหว่างบุคคลในองค์กร ผู้บริหารต้องสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมองค์กรให้เอื้อต่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ สร้างวัฒนธรรมแนวคิดเชิงบวก และสร้างบรรยากาศให้บุคลากรเกิดความไว้วางใจกัน รวมทั้งสนับสนุนการเผยแพร่และเพิ่มพูนความรู้ในการทำงานแก่คนในองค์กร

4. โครงสร้างพื้นฐานและทีม ในการดำเนินงานจัดการความรู้ต้องจัดทำโครงสร้างการบริหารให้มีความชัดเจนทั้งนี้เพื่อให้สมาชิกแต่ละคนทราบบทบาทหน้าที่และขอบเขตงานที่ตนเองรับผิดชอบ ใช้ระบบการบริหารแบบกระจายอำนาจ มีการมอบหมายงานและอำนาจหน้าที่ในลักษณะชั่วคราว เช่น คณะกรรมการ คณะทำงานเฉพาะกิจ หรือคณะทำงานในโครงการต่างๆ เมื่อปฏิบัติภาระหน้าที่ สำเร็จลุล่วงตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดแล้ว จะสลายตัวไป เช่นชุมชนนักปฏิบัติ

5. เทคโนโลยีการสื่อสาร ติดต่อ สื่อสาร และเชื่อมโยงคนภายในและภายนอกองค์กรสะดวกและรวดเร็วขึ้น ไม่มีข้อจำกัดทั้งด้านเวลาและระยะทาง และเป็นแหล่งข้อมูล จึงมีบทบาทสำคัญของการจัดการความรู้โดยเฉพาะอย่างยิ่งอินเทอร์เน็ตเป็นเทคโนโลยีที่เชื่อมคนทั่วโลกเข้าด้วยกัน ทำให้กระบวนการแลกเปลี่ยนความรู้ ทำได้ดียิ่งขึ้น ทั้งยังสามารถช่วยในด้านการจัดเก็บ และปรับปรุงความรู้เทคโนโลยีช่วยลดค่าใช้จ่ายในการดำเนินการกระบวนการจัดการความรู้ด้วย อีกทั้งเทคโนโลยียังช่วยให้การเรียนรู้ทำได้ง่ายยิ่งขึ้น เพราะช่วยให้รูปแบบการนำเสนอข้อมูลความรู้มีหลากหลาย

6. การประเมินผล ผู้บริหารควรกำหนดตัวชี้วัดและเกณฑ์ เพื่อใช้ประเมินผล เป็นกลไกขับเคลื่อนการจัดการความรู้ของแต่ละฝ่ายฯและองค์การเพราะจะทำให้ทราบความก้าวหน้า และปรับปรุงงานให้ดีขึ้นได้ ใช้ติดตาม การทำงาน แล้วนำมาทบทวนแก้ไขข้อบกพร่องของกระบวนการต่างๆและปรับปรุงให้ประสบผลสำเร็จ ใช้เป็นเครื่องมือสำหรับกระตุ้น ผู้ปฏิบัติงาน การวัด
                สรุป   ในการจัดการความรู้จะมีองค์ประกอบหลักที่สำคัญคือ บุคคล กลยุทธ์ เทคโนโลยีสารสนเทศ เพราะถือว่าเป็นสิ่งที่สำคัญในการจัดการความรู้ เมื่อขาดสิ่งใดสิ่งหนึ่งไป การจัดการความรู้อาจจะไม่สมบูรณ์  เราจะกล่าวถึงความสำคัญ โดยสรุป ดังนี้ บุคคล การจัดสรรบุคคลให้สอดคล้องกับหน้าที่การงานที่ได้รับมอบหมาย การเป็นผู้นำที่ดี  กลยุทธ์ เป็นการเลือกวิธีการดำเนินงานการจัดการความรู้ให้ตรงกับบริบทนั้น ๆ มีการวางแผนให้ชัดเจนและจัดสรรบุคคลที่มีความสามารถเพียงพอเข้ากับงานที่ได้รับมอบหมาย เทคโนโลยี ปัจจุบันนี้เทคโนโลยีมีส่วนสำคัญมากกับการดำเนินชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการติดต่อส่อสาร การเดินทางการ การหาที่พัก การค้าขายทั้งในและต่างประเทศแต่ ทั้งหมดที่กล่าวมานี้ต่างก็ต้องเป็นกระบวนการในการจัดระบบว่าควรทำแบบไหนก่อน จึงจะประสบผลสำเร็จ

 อ้างอิง

   ออนไลน์ :เยาวลักษณ์ สงวนพานิช  http://www.stou.ac.th/study/sumrit/10-53(500)/page7-10-53(500).html   เข้าถึงเมื่อ 29/07/2556 เวลา 15:10 น.

ออนไลน์ : ศรัญญาภรณ์ โชลิตกุล http://kmlibrary.bu.ac.th/index.php?option=com_content&task=blogcategory&id=29&Itemid=35

เข้าถึงเมื่อ 29/07/2556 เวลา 17:21 น.

ทิพวรรณ หล่อสุวรรณรัตน์. (2549).องค์การแห่งความรู้:จากแนวคิดสู่การปฏิบัติ. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ:สำนักพิมพ์รัตนไตร กรุงเทพมหานคร.